Met een warmtepomp verwarm je de woning elektrisch en stap je dus (deels) af van aardgas. In combinatie met voldoende zonnepanelen kan je de woning zelfs energieneutraal maken. Een warmtepomp verwarmt je woning met lagere temperaturen (35 tot 55 graden) dan dit met een gasketel het geval is (60 tot 80 graden). Dat scheelt een hoop energie. In dit artikel leggen we uit welke warmtepompen er zijn en alles wat bij de aankoop van een warmtepomp komt kijken.
Welke warmtepompen zijn er?
De volledig elektrische warmtepomp
Met deze warmtepomp wordt een gasaansluiting overbodig. De volledig elektrische warmtepomp verwarmt de woning én levert warm water. Een goed geïsoleerde woning is wel een vereiste, want anders wordt de woning niet warm genoeg. Ook is het vervangen van je radiatoren in beide gevallen nodig. Je bespaart met zowel de bodemwarmtepomp als de luchtwarmtepomp 100% op je gasverbruik en 55% op de CO2-uitstoot. Je elektriciteitsverbruik stijgt wel fors met zo’n 3.000 tot 5.000 kWh. Bij een volledige elektrische warmtepomp kan je kiezen uit twee bronnen:
Luchtwarmtepomp
De installatie van een volledig elektrische luchtwarmtepomp is zo’n € 7.000 euro goedkoper en is minder ingrijpend dan bij een bodemwarmtepomp. Je hebt buiten alleen ruimte nodig voor een buitenunit (60x40x30) en een vergunning is niet nodig. De buitenunit kan wel wat geluidsoverlast veroorzaken door de ventilatoren. Een luchtwarmtepomp is minder efficiënt dan een bodemwarmtepomp
Bodemwarmtepomp
De installatie van een bodemwarmtepomp is ongeveer € 7.000,- duurder dan een luchtwarmtepomp en veel ingrijpender, omdat een bodemwarmtepomp de warmte diep uit de grond haalt. Bij een verticaal systeem zijn één of meerdere boorputten nodig van zo’n 150 meter diepte en voor een horizontaal systeem een diepte van ongeveer 1,5 meter over de gehele oppervlakte. Je hebt voor een bodemwarmtepomp dus een eigen stuk grond nodig. De bodemwarmtepomp gaat langer mee en levert een hogere financiële en hogere energiebesparing op, omdat de bodemtemperatuur minder veranderlijk is dan de temperatuur van buitenlucht. Met een bodemwarmtepomp kun je bovendien de woning in de zomer verkoelen.
Vergunningen
Een vergunning vraag je aan bij de gemeente of provincie. Voor gesloten systemen met een vermogen groter dan 70 KW heb je naast een gemeentevergunning ook een omgevingsvergunning nodig (OBM). Voor een open systeem heb is een vergunningstoetsing (PMV) van de provincie verplicht in het kader van de grondwaterwet. In alle gevallen moet je een melding maken bij het Basisregister Ondergrond (BRO)
Voordelen elektrische warmtepomp
100% gasbesparing
Minder netwerkkosten
45% CO2-besparing
Subsidie beschikbaar
Ook koelen
Combineren met zonnepanelen
Nadelen elektrische warmtepomp
Vervangen radiatoren
Vergunning nodig
Verzwaren aansluiting
Hoge aanschafskosten
Extra elektriciteitsverbruik
Neemt veel ruimte in
Vereiste isolatie: > 8 cm
HR++ of Triple glas
Hybride warmtepomp
Een hybride warmtepomp werkt samen met de bestaande CV-ketel, waardoor je nog wel een gasaansluiting nodig hebt en dus de netwerkkosten voor de gasaansluiting nog steeds betaalt. De hybride warmtepomp verwarmt de woning voor het grootste gedeelte. Je hebt de gasketel alleen nog nodig voor warm tapwater en als het buiten echt (te) koud is. Er zijn geen ingrijpende veranderingen in de woning nodig en ook in een woning met energielabel C of D kan een hybride warmtepomp nog een forse besparing opleveren. Het is te adviseren om de radiatoren te vervangen, maar dit hoeft niet altijd. Je bespaart ongeveer 60% op je gasverbruik en 30% op de CO2-uitstoot. Het elektriciteitsverbruik neemt met gemiddeld 2.000 kWh toe.
Voordelen hybride warmtepomp
60% gasbesparing
30% CO2 besparing
Lage aanschafskosten
Subsidie beschikbaar
Vereiste isolatie: > 4 cm
Geen vergunning nodig
Combineren met zonnepanelen
Nadelen hybride warmtepomp
Niet zonder aardgas
Vervangen radiatoren
Verzwaren aansluiting
Extra elektriciteitsverbruik
HR++ of Triple glas
Ventilatiewarmtepomp
Dit is een kleine warmtepomp geschikt voor woningen met een mechanische ventilatie. De ventilatiewarmtepomp gebruikt de ventilatielucht om de woning te verwarmen. De ventilatiewarmtepomp brengt afgezogen ventilatielucht terug naar de centrale verwarming en werkt dus in combinatie met de CV-ketel, waardoor je nog wel een gasaansluiting nodig hebt en netwerkkosten voor gas blijft betalen. Het vervangen van je radiatoren is niet nodig. Je bespaart ongeveer 30% op je gasverbruik en 25% op de CO2-uitstoot. Het elektriciteitsverbruik neemt met gemiddeld 1.000 kWh toe.
Voordelen ventilatiewarmtepomp
30% gasbesparing
25% CO2 besparing
Lage aanschafskosten
Subsidie beschikbaar
Vereiste isolatie: > 4cm
Geen vergunning nodig
Op bestaande radiatoren
Verzwaren aansluiting niet nodig
Nadelen ventilatie warmtepomp
Niet zonder aardgas
Mechanische ventilatie nodig
HR++ of Triple glas
Extra elektriciteitsverbruik
Bekende merken warmtepompen in 2024
Een warmtepomp kiezen
Welke warmtepomp past bij jouw woonsituatie?
Of en welke warmtepomp past bij jouw woonsituatie is afhankelijk van de volgende aspecten:
Wat is je gasverbruik?
Hoe hoger je gasverbruik, hoe meer geld en energie je bespaart met een warmtepomp. De besparing en terugverdientijd zijn hiervan afhankelijk. Als je een laag gasverbruik hebt van 1.000 m3 of lager dan kan een volledig elektrische warmtepomp eigenlijk niet uit. Kies dan voor een hybride warmtepomp of een ventilatiewarmtepomp.
Heb je een koopwoning of een huurwoning?
Als je een huurwoning hebt mag je niet zomaar een warmtepomp installeren. Overleg dit dan eerst met je woningstichting.
Is er voldoende ruimte in huis?
De ruimte die je nodig heb voor een volledige elektrische warmtepomp moet ter grootte van een koelkast zijn. Als er alleen nog een vat met een doorsnee van 50 cm past, dan kun je ook nog kiezen voor een monoblock warmtepomp, waarbij de buitenunit en warmtepomp in 1 apparaat wordt gecombineerd. Deze komt dan buiten te staan. Heb je minder of géén ruimte dan is alleen een hybride warmtepomp of een ventilatiewarmtepomp een optie.
Is er voldoende ruimte buiten?
Alleen als je een grote tuin met voldoende oppervlakte hebt kun je kiezen voor een volledig elektrische warmtepomp die grondgebonden is (bodemwarmtepomp). Heb je een kleine tuin dan is alleen een volledig elektrische luchtwarmtepomp of hybride warmtepomp een optie, waarbij de buitenunit ongeveer 60x40x30 (lxhxd) inneemt. Voor een ventilatiewarmtepomp heb je geen extra ruimte nodig buiten.
Hoe is de woning geïsoleerd?
Alleen in een woning die redelijk tot goed geïsoleerd is en HR++ of Triple glas heeft, kan je een volledig elektrische warmtepomp installeren. Is je woning matig geïsoleerd kies dan voor een hybride warmtepomp of ventilatiewarmtepomp. Als je woning niet geïsoleerd is, dan moet je de isolatiewaarde eerst verhogen en als je enkel- of dubbel glas hebt, installeer dan eerst HR++ glas of Triple glas.
Géén isolatie: < 4 cm
Matige isolatie: 4 – 7 cm
Redelijke isolatie: 8 – 12 cm
Goede isolatie: > 12 cm
Heb je geschikte radiatoren in huis?
Een volledig elektrische warmtepomp en een hybride warmtepomp verwarmen je woning op lage temperaturen (35 tot 55 graden). Daarom is het goed om kritisch naar je huidige warmtesysteem te kijken. Zo werkt vloerverwarming uitstekend met lage warmtetemperaturen en is deze dus uitermate geschikt in combinatie met een warmtepomp. Je kunt bestaande radiatoren ook updaten met radiatorventilatoren. Deze zorgen voor een betere afgifte van warmte bij lage temperaturen en je plaatst ze op of onder de bestaande radiatoren. Of vervang bestaande radiatoren voor “low H20” radiatoren, die speciaal voor lage temperaturen zijn gemaakt. Gemiddeld kost het vervangen van radiatoren zo’n € 2.500,-.
Heb je al mechanische ventilatie?
Alleen als je een mechanische ventilatiesysteem hebt kan je een ventilatiewarmtepomp installatie. Voor de andere warmtepompen heb je deze niet nodig.
Efficiëntie van warmtepompen
Let bij het kopen van een warmtepomp ook op de COP en SCOP score van de warmtepomp. De Coëfficiënt of Performance (COP) is de verhouding tussen de afgegeven hoeveelheid warmte en het elektriciteitsverbruik van een warmtepomp en vertelt je hoe zuinig de warmtepomp is. Een COP van 4 zet 1 eenheid stroom om in 4 eenheden warmte. Hoe hoger de COP, hoe efficiënter en zuiniger de warmtepomp is. De COP wordt meestal in een minimale en maximale waarde weergegeven, omdat deze afhankelijk is van de buitentemperatuur. Binnen de SCOP is ook rekening gehouden met de wisselende buitentemperatuur. Gebruik deze waarde dan ook om bijvoorbeeld je verbruik te berekenen.
Terugverdientijd van warmtepompen
Besparing en kosten warmtepomp
In onderstaand overzicht zie je hoeveel geld en energie je met de verschillende warmtepompen bespaart. Ook de gemiddelde kosten en subsidiebedragen zijn benoemd. De genoemde warmtepompen in het overzicht zijn geschikt voor een 3×25 ampère aansluiting, waardoor de netwerkkosten gelijk blijven. De gehanteerde energieprijzen zijn: € 0,32 per kWh en € 1,28 per m3 (peildatum: 1 januari 2024).
Een warmtepomp aansluiten
Welke aansluiting heb je nodig voor een warmtepomp?
Het is belangrijk dat de aansluiting in de meterkast voldoende capaciteit heeft om de warmtepomp te laten werken. Zorg er daarom voor dat de aansluitwaarde overeenkomt met het piekvermogen van de warmtepomp. Als je aansluiting niet geschikt is kan de netbeheerder deze voor je aanpassen.
Benodigde aansluiting
Elektrische warmtepomp: => 3×25 ampère
Hybride warmtepomp: => 1×35 ampère
Ventilatiewarmtepomp: => 1×25 ampère
Elektriciteitsmeter vervangen niet nodig
Met een warmtepomp lever je geen elektriciteit terug aan het elektriciteitsnet. Een vervanging van de elektriciteitsmeter is dus niet nodig.
Vrije groep
Met de installatie van een volledig elektrische warmtepomp heb je een vrije 3-fase krachtgroep nodig in de meterkast en voor een hybride warmtepomp en een ventilatiewarmtepomp is een vrije 1-fase groep voldoende. Let op, er is niet altijd een vrije groep aanwezig.
Extra kosten aansluiten warmtepomp
Wijzigen aansluiting: € 325,-
Wijzigen groepenkast: € 550,-
Subsidie voor warmtepompen
Voor huiseigenaren
Huiseigenaren vragen subsidie voor hun warmtepomp aan vanuit de ISDE subsidie. Je ontvangt minimaal € 500,- voor een hybride of volledig elektrische warmtepomp.
Subsidie voor Groningers
Huiseigenaren met aardbevingsschade in de provincie Groningen kunnen het subsidiebedrag uit de regeling Waardevermeerdering gebruiken voor de aanschaf van een warmtepomp.
Eigen regeling voor Vereniging van Eigenaren
Vve’s vragen subsidie voor de aanschaf van een warmtepomp aan vanuit de SVVE subsidieregeling.
Cijfers & onderzoek warmtepompen
Het aantal warmtepompen dat in Nederlandse huishoudens en bedrijven wordt geplaatst groeit hard. In 2022 werden er bijna 100.000 warmtepompen bijgeplaatst, waarmee het totale aantal nu op 450.000 komt. In vergelijking met het aantal CV-ketels is dit echter maar een klein aantal, want elk jaar worden er nog steeds 400.000 gasketels bijgeplaatst.
Onderzoek warmtepompen
Warmtepompen in beeld
Wist je dit over warmtepompen?
Hoe hoger de COP- of SCOP-waarde, hoe zuiniger en efficiënter je warmtepomp
Warmtepompen maken van 1 kWh stroom, 7.200 tot 18.000 kilojoule warmte
Een warmtepomp gebruikt gemiddeld 3.000 kWh aan stroom per jaar
Een ventilatiewarmtepomp levert ook warmte aan een warm-water boiler als de woning verwarmd wordt door stadsverwarming
Hybride- en luchtwarmtepompen maken door de compressor en ventilator vooral in de winterperiode wat lawaai. Een geluiddempende kast voorkomt geluidsoverlast
Met een warmtepomp zet je de thermosstaat ‘s nachts niet lager dan 18 graden
Een ventilatiewarmtepomp mét naverwarmer kan samen met een zonneboiler ook de hele woning verwarmen, als deze optimaal geïsoleerd is
[was-this-helpful theme=5]
